ХАМТАРСАН АЖЛЫН ХЭСГЭЭС ГАРГАСАН ДҮГНЭЛТИЙН ХУРААНГУЙ
ХАМТАРСАН АЖЛЫН ХЭСГЭЭС ГАРГАСАН ДҮГНЭЛТИЙН ХУРААНГУЙ
Хамтарсан ажлын хэсэг нь Оюу Толгой ХХК-ийн 2019 оноос хойшхи нийт цалин хөлсний зардлыг нийт ажиллах хүчний тоо болон холбогдох цалингийн зардлыг сүүлийн 5 жилийн хугацаагаар харьцуулан шинжиллээ. Ийнхүү нягтлан үзэхэд цалин хөлсний зардал жил бүр өсөж ирсэн ба ялангуяа шинэ Хөдөлмөрийн тухай хууль хэрэгжиж эхэлсэнээс хойш огцом өссөн байна. Тухайлбал 2022 онд ажиллах хүчний тоо 25%-иар өссөн хэдий ч нийт цалин хөлсний зардал өмнөх онтой харьцуулахад 43%-иар, харин 2023 онд ажиллах хүчний тоо 11.2%-иар өссөн байхад мөн зардал өмнөх онтой харьцуулахад 31%-иар тус тус өссөн байна.
Уурхайн талбарын ажилтнуудын (Гадаргын үйл ажиллагаа, Гүний уурхайн үйл ажиллагаа, Уурхайн дэд бүтэц үйлчилгээ, Нэгдсэн төлөвлөлтийн хэсгүүд) тухайд 2023 оны цалин хөлсний зардлыг 2022 онтой харьцуулан авч үзвэл ажилтнуудын тоо 8% өссөн байхад зардал 51%-иар өссөн ба энэ огцом өсөлт нь 2024 он болон цаашид үргэлжлэн өсөх тооцоолол гарч байна.
Нэг илүү цагт ногдох илүү цагийн нэмэгдэл хөлс 2019- 2021 онуудад дунджаар 5 %-иар өсөж байсан бол шинэ хөдөлмөрийн тухай хуулийн дараа илүү цагийн нэмэгдэл хөлсийг тооцох тооцоолол өөрчлөгдсөний улмаас 2022 оныг 2023 онтой харьцуулахад 35%-иар нэмж өссөн байна. Гадаргын үйл ажиллагаа, Гүний уурхайн үйл ажиллагааны ажилласан илүү цагууд нь ойролцоо байсан байна.
Шөнийн цагийн нэмэгдэл хөлс шинэ Хөдөлмөрийн тухай хууль хэрэгжихээс өмнө тогтмол байсан бол 2022 болон 2023 онуудад сар тутам тасралтгүй өссөн байна. 2023 оны шөнийн цагийн нэмэгдэл хөлсний нийт дүнг 2022 онтой харьцуулахад 96%-иар өссөн байна. Энэ дүн цаашид сараас сард тасралтгүй өсөхөөр байна. Мөн гадаргын үйл ажиллагаа, Гүний уурхайн үйл ажиллагааны багуудын шөнө ажилласан цагууд нь ойролцоо байна.
Илүү цаг болон шөнийн цагийн нэмэгдэл хөлс тооцдог “дундаж цалин хөлс”-ний 2022 оны дунджийг 2023 оны дундажтай харьцуулахад 56%-иар өссөн байна.
Уурхайн талбарын ажилтнуудын дундаж цалин хөлсний хэмжээ 2019-2023 он хүртэл албан тушаал, ажлын байрны зэрэглэл тус бүр дээр хэрхэн өссөнийг доорх графикаас харна уу.
Уурхайн талбарын Үйл ажиллагааны хэсгийн ажилтнуудын дундаж цалин хөлс нь 2022 оны 1 сарыг 2023 оны 12 сартай харьцуулахад хэрхэн өссөнийг доорх графикаас харна уу.
Компани 2023 онд үе шаттайгаар дундаж цалин хөлсний өсөлтийг хянах, бууруулах дараах арга хэмжээг хэрэгжүүлсэн боловч уг өсөлтийг бүрэн хянаж, зогсоох боломжгүй болох нь тогтоогдоод байна. Үүнд:
- Төлөвлөгөөт болон төлөвлөгөөт бус илүү цагийг баг тус бүр дээр хянаж тухайн газар, хэлтсийн Ерөнхий менежер сар бүр нягтлах, баталгаажуулах арга хэмжээг авсан;
- Сунаж ажиллах, шөнийн ээлжинд ажиллах бизнесийн хэрэгцээ шаардлага байгаа эсэхийг байнга нягталж байсан;
- Цагийн бүртгэлийг нягтлан холбогдох журмын дагуу бөглөсөн эсэх дээр аудит шалгалтуудыг хийсэн;
- Цаг бүртгэлийн системд хяналтын тохиргоог хийсэн;
- Өндөр дүнтэй цалин хөлсийг сар бүр нягтлах арга хэмжээг авсан;
- Төлөвлөгөөт бус илүү цаг ажиллах тохиолдолд урьдчилан батлуулах процессыг хэрэгжүүлсэн;
Хамтарсан ажлын хэсэг компанийн нийт 4200 орчим ажилтнуудын цалин хөлсний мэдээлэлтэй багцалж, бүлэглэсэн байдлаар танилцаж нягтлан үзэхэд цалин хөлсний илт ялгаатай байдал үүссэн байна.
Мөн ажлын хэсгийн зүгээс ажил олгогчоос гаргасан шийдвэрийн суурь шалтгааныг тодруулахад “дундаж цалин хөлс” бодох аргачлал болон дараах хүчин зүйлсийн улмаас “илүү цагийн нэмэгдэл хөлс” болон “шөнийн цагийн нэмэгдэл хөлс” өсөн, цалин хөлсний тэнцвэртэй бус, илт ялгаатай байдал үүсэх, цалин хөлсний зардал өсөх үндсэн хүчин зүйлс болжээ. Үүнд:
- “Дундаж цалин хөлс” тодорхойлох аргачлалд ашиглаж байгаа цалин хөлсний бүрэлдэхүүнд нэмэгдэл, нэмэгдэл хөлс, шагнал урамшуулал, ялангуяа шөнийн цагийн болон илүү цагийн нэмэгдэл хөлс орж давхардаж тооцогдож байгаа (өмнө 1.2 ба 1.5 дахин бодогдсон) ба ийнхүү өмнө бодогдсон цалин хөлсний дүн дээр дахин давхардуулан тооцож байгаа нь тасралтгүй өсөн нэмэгдэх зүй тогтлыг бий болгоод байна.
- 2022 оны 1 сард дундаж цалин хөлсийг нэвтрүүлэх үед зарим ажилтнуудын дундаж цалин хөлс нь Ковид-19 цар тахлын үед сунаж ажилласан өндөр дундаж цалин хөлснөөс эхэлсэн.
- Хөдөлмөрийн хуулийн шинэчилсэн найруулга хэрэгжиж эхлэхээс өмнө компани бэлэн байдлаа бүрэн хангах олон ажлууд хийх шаардлагатай байсан ба 4-р ээлжийн хүний нөөцөө бүрэн бүрдүүлээгүй байсан нь үйл ажиллагааны хэлтсүүд сунаж ажиллах шаардлага үүссэн. Үүний улмаас дундаж цалин хөлсний үнэлгээ өссөн.
- Дундаж цалин хөлс тооцох аргачлал, бодолтыг өөрт давуу тал болгон ашигласан, мөн цагийн бүртгэлээ буруу ташаа алдаатай бөглөсөн тохиолдлууд гарсан.
